اثر تنش خشکی و محلول پاشی تنظیم‌کننده‌های رشد بر محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی و عملکرد دانه کلزا (Brassica napus L.) رقم هایولا 401

شرایط نامساعد محیطی باعث ایجاد تنش در گیاهان و اختلال در رشد و نمو و بقای آنها می­شود. تنظیم کننده­های رشد باعث بهبود تحمل گیاه نسبت به شرایط نامطلوب محیطی می­شوند، بنابراین به منظور بررسی اثر تنش خشکی و مصرف مواد تتظیم کننده رشد بر محتوای کلروفیل و عملکرد دانه کلزا رقم هایولا 401، آزمایشی به صورت کرت‏های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار به مدت دو سال زراعی (93-1391) در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد اجرا شد. عامل اصلی در سه سطح : 1- آبیاری پس از 70 میلی‌متر تبخیر از تشتک به عنوان شاهد (آبیاری مطلوب)، 2- قطع آبیاری در مرحله گلدهی (تنش شدید)، 3- قطع آبیاری در مرحله خورجین‏دهی (تنش ملایم) و عامل فرعی نیز در 10 سطح:  اسید آسکوربیک با غلظت 100، 200 و 300 میلی­گرم در لیتر، اسید سالیسیلیک با غلظت 100، 200 و 300 میکرومول، متانول با غلظت 10، 20 و 30 درصد حجمی و شاهد (محلول­پاشی با آب مقطر) بودند. نتایج نشان داد که قطع آبیاری در مرحله گلدهی و خورجین­دهی عملکرد دانه را به ترتیب 38 و 15 درصد کاهش داد. اثر متقابل قطع آبیاری و محلول پاشی نشان داد که حداکثر عملکرد دانه (4493 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری مطلوب با محلول پاشی 300 میلی‌گرم در لیتر اسید آسکوربیک و حداقل عملکرد دانه (1968 کیلوگرم در هکتار) نیز در تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی و محلول­پاشی با آب مقطر (شاهد) بدست آمد. محلول­پاشی 300 میلی گرم در لیتر اسید آسکوربیک باعث بهبود عملکرد دانه در تیمار رطوبتی مطلوب و قطع آبیاری در مرحله خورجین­دهی گردید. با افزایش شدت تنش خشکی، میزان کلروفیل a برگ‌ها کاهش و میزان کلروفیل b افزایش یافت. اثر متانول (30 درصد) بر افزایش تجمع پرولین در تیمارهای تنش ملایم و شدید خشکی بیشتر از اسید آسکوربیک و اسید سالیسیلیک بود. نتایج آزمایش نشان داد که محلول‌پاشی تنظیم کننده­های رشد از طریق بهبود تجمع پرولین و میزان رنگیزه­های فتوسنتزی و اجزای عملکرد، باعث افزایش عملکرد دانه کلزا در شرایط تنش خشکی شدند. در شرایط آبیاری مطلوب و تنش ملایم خشکی کاربرد  اسید آسکوربیک (300 میلی گرم در لیتر) و تحت شرایط تنش شدید خشکی کاربرد متانول (30 درصد) از بیشترین نقش در بهبود عملکرد دانه برخوردار بودند.